Dự án hỗ trợ phụ nữ dân tộc thiểu số (DTTS) sinh đẻ an toàn và chăm sóc sức khỏe trẻ em đang được triển khai mạnh mẽ tại 10 tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Đây là một phần của Dự án 8 thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030.

Mục tiêu của dự án là giảm tỷ lệ sinh con tại nhà, đặc biệt là ở những vùng có đông người DTTS và có tỷ lệ sinh con tại nhà cao hơn mức trung bình của cả nước. Theo kết quả Điều tra thực trạng kinh tế xã hội 53 DTTS Việt Nam năm 2019 của Tổng cục Thống kê, các tỉnh gồm Gia Lai, Kon Tum, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu, Sơn La, Điện Biên là những địa bàn có tỷ lệ sinh con tại nhà cao.

Hội Liên hiệp Phụ nữ (LHPN) Việt Nam đã đề xuất bổ sung đầy đủ gói chính sách hỗ trợ chế độ cho bà mẹ đi khám thai trong Thông tư 55/2023/TT-BTC. Đồng thời, hội cũng đề xuất hỗ trợ gói vật tư chăm sóc khi sinh đối với trường hợp bà mẹ sinh từ 2 bé trở lên.

Để triển khai dự án, Hội LHPN các cấp đã phối hợp với ngành Y tế cùng cấp triển khai 4 gói hỗ trợ, bao gồm hỗ trợ chế độ cho bà mẹ đi khám thai, hỗ trợ vật tư chăm sóc khi sinh, hỗ trợ sinh đẻ an toàn và chăm sóc sức khỏe trẻ em. Tính đến nay, các tỉnh đã chi trả chế độ hỗ trợ cho gần 7.000 bà mẹ với tổng kinh phí hỗ trợ khoảng 9 tỷ đồng.

Đáng chú ý, 5 trong 10 tỉnh đã đạt và vượt chỉ tiêu 80% phụ nữ thuộc nhóm dân tộc có tỷ lệ sinh con tại nhà cao được tuyên truyền, vận động, tư vấn kiến thức và tiếp cận với dịch vụ sinh đẻ an toàn. Hội LHPN Việt Nam cũng đã tổ chức 8 chuỗi sự kiện truyền thông vận động phụ nữ sinh đẻ an toàn và chăm sóc sức khỏe trẻ em tại 8 tỉnh có tỷ lệ sinh con tại nhà cao.

Dự án này không chỉ giúp giảm tỷ lệ sinh con tại nhà mà còn nâng cao kiến thức và kỹ năng chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ DTTS, góp phần cải thiện sức khỏe bà mẹ và trẻ em tại các vùng khó khăn. Qua đó, dự án cũng nhằm tăng cường khả năng tiếp cận các dịch vụ y tế chất lượng của phụ nữ DTTS, giúp họ có thể sinh đẻ an toàn và chăm sóc sức khỏe cho con cái một cách tốt nhất.

Theo dõi và đánh giá hiệu quả của dự án là rất quan trọng để có thể điều chỉnh và cải thiện các hoạt động hỗ trợ cho phụ nữ DTTS. Đồng thời, việc tăng cường phối hợp giữa các cấp Hội LHPN và ngành Y tế cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo dự án được triển khai hiệu quả và bền vững.

Thông tin về dự án và các hoạt động hỗ trợ cho phụ nữ DTTS có thể được tìm hiểu thêm tại website của Tổ chức Liên Hợp Quốc về Bình đẳng giới và Empowerment và các nguồn thông tin chính thức khác.

Hai trường hợp gần đây tại Bệnh viện Đa khoa Ninh Thuận và Bệnh viện Sản – Nhi tỉnh Quảng Ngãi đã chứng kiến sự thành công trong việc phẫu thuật lấy ra các búi tóc có trọng lượng đáng kể trong ổ bụng của hai trẻ nhỏ. Một bé trai 5 tuổi tại Ninh Thuận và một bé gái 12 tuổi tại Quảng Ngãi đã được phẫu thuật thành công để loại bỏ các búi tóc nặng gần 0,5kg và 1kg tương ứng. Các búi tóc này đã gây tắc ruột, viêm loét và các triệu chứng nghiêm trọng khác, đặt hai bệnh nhân vào tình trạng sức khỏe nguy cấp.

Hội chứng này được biết đến với tên gọi Hội chứng Rapunzel, một tình trạng hiếm gặp đặc trưng bởi thói quen ngậm và ăn tóc của chính mình hoặc của người khác. Ở trẻ nhỏ, thói quen tự bứt tóc hoặc nhặt tóc rụng để nếm thử rồi nuốt vào bụng có thể dẫn đến tình trạng này. Tóc vào dạ dày không thể tiêu hóa và tích tụ thành các búi trong ổ bụng, cản trở quá trình tiêu hóa thức ăn và gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Nguyên nhân của chứng ăn tóc ở trẻ có thể xuất phát từ cả thói quen lẫn các ảnh hưởng tâm lý. Việc ăn tóc có thể bắt đầu từ hành vi sờ vào tóc, bứt tóc hoặc gãi đầu dẫn tới tóc rụng. Hành vi này lặp lại nhiều lần tạo thành thói quen, và trẻ có thể vô thức thực hiện hành động này để giảm cảm giác lo âu, căng thẳng. Trẻ mắc hội chứng Rapunzel có thể mắc các chứng rối loạn tâm thần liên quan đến tóc, như chứng nhổ tóc (trichotillomania) và chứng ăn tóc (trichophagia).

Cả hai chứng rối loạn tâm thần này đều dẫn đến sự kích thích thần kinh của hành vi tự làm đứt tóc và ăn tóc ở trẻ. Để ngăn chặn tình trạng này, phụ huynh cần chú ý đến các biểu hiện bất thường của con trẻ, như thường xuyên gãi, bứt tóc; da đầu ngày càng mỏng, có các mảng tóc thưa rõ ràng; đau bụng, buồn nôn, khó tiêu, chán ăn do đường tiêu hóa có dị vật chèn ép.

Khi nhận thấy con trẻ có các biểu hiện của hội chứng Rapunzel, cha mẹ cần đưa con đến các cơ sở y tế để có các can thiệp y tế kịp thời. Trẻ cần được điều trị bằng cả thuốc và các liệu pháp tâm lý sau phẫu thuật. Tuy nhiên, do thói quen ăn, nuốt tóc xuất phát từ hành vi nên nếu không được điều trị tâm lý triệt để, trẻ rất dễ tái diễn hành động này. Điều này đòi hỏi sự quan tâm và hỗ trợ lâu dài từ gia đình và các chuyên gia y tế để giúp trẻ vượt qua tình trạng này.