Ngày 1/8, Trường Kinh tế, Luật và Quản lý Nhà nước (CELG) thuộc Đại học Kinh tế TP.HCM (UEH) đã khai mạc Hội thảo quốc tế ELG2025 với chủ đề ‘Khả năng chống chịu, phát triển bền vững và chuyển đổi số trong thế giới biến động: Góc nhìn từ Đông Nam Á’. Hội thảo là diễn đàn học thuật thường niên quy tụ các nhà nghiên cứu, học giả, chuyên gia và nhà hoạch định chính sách nhằm tìm kiếm giải pháp cho phát triển bền vững và thích ứng với thay đổi trong bối cảnh thế giới biến động nhanh chóng.

GS.TS Sử Đình Thành, Giám đốc UEH, cho biết thế giới đang đối mặt với nhiều thách thức từ biến đổi khí hậu đến chuyển đổi số nhanh chóng, ảnh hưởng sâu rộng đến Đông Nam Á cũng như toàn cầu. “Những vấn đề này đòi hỏi các quốc gia phải có khả năng thích ứng mạnh mẽ để tồn tại và phát triển,” ông nhấn mạnh. Hội thảo năm nay tập trung vào ba chủ đề chính: giải pháp công nghệ và chính sách phục hồi kinh tế sau khủng hoảng; quản trị và luật pháp trong bối cảnh biến đổi môi trường và chuyển đổi số; tài chính công, kinh tế học hành vi và năng lực thể chế.

Các chuyên gia và nhà khoa học đã trình bày và thảo luận về các chủ đề như vai trò của công nghệ trong việc cải thiện hiệu quả các chương trình hỗ trợ tài chính, quản lý tài nguyên chung, và vai trò của pháp luật trong tăng cường minh bạch và xây dựng niềm tin số. GS. Pamela Jagger (Đại học Michigan, Mỹ) đã nhấn mạnh vai trò ngày càng quan trọng của công nghệ trong việc cải thiện hiệu quả các chương trình hỗ trợ tài chính.

Bà Jagger cho rằng cần phân biệt rõ giữa hai dạng tác động của biến đổi khí hậu: một là những thay đổi diễn ra từ từ theo thời gian, và hai là các cú sốc thời tiết đột ngột, cực đoan như bão, lũ hoặc hạn hán kéo dài. Từ thực tiễn nghiên cứu tại nhiều khu vực trên thế giới, bà Jagger chỉ ra rằng hình thức hỗ trợ tài chính hiện nay có nhiều khác biệt. Bà cũng đưa ra ví dụ về mô hình tại Bangladesh, nơi đang triển khai chương trình bảo trợ xã hội hoàn toàn số hóa với sự hỗ trợ từ Ngân hàng Thế giới.

Về mối lo ngại người dân có thể phụ thuộc quá mức vào hỗ trợ tài chính xã hội, GS. Jagger cho rằng thiết kế chương trình tại các cộng đồng nhỏ với khoảng 150 hộ, trong đó chỉ 10% được nhận hỗ trợ, đã giúp giảm thiểu tình trạng này. Hội thảo ELG2025 là cơ hội để các nhà nghiên cứu, học giả và chuyên gia trong và ngoài nước chia sẻ ý tưởng, học hỏi lẫn nhau, góp phần thúc đẩy thay đổi tích cực cho kinh tế và xã hội.

Thông qua hội thảo, các tham luận viên và khách mời hy vọng sẽ tìm ra những giải pháp thiết thực cho phát triển bền vững và chuyển đổi số trong thế giới biến động hiện nay. Đồng thời, sự kiện cũng là dịp để tăng cường hợp tác và trao đổi giữa các bên liên quan, từ đó đề xuất các chính sách phù hợp với điều kiện của từng quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

Ngày 1/8/2020, Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) chính thức có hiệu lực, mở ra một chương mới trong quan hệ hợp tác kinh tế thương mại giữa Việt Nam và EU. Trải qua 5 năm thực thi, những lợi ích mà EVFTA mang lại đã trở nên rõ ràng và thiết thực cho doanh nghiệp hai bên.

Theo cam kết trong EVFTA, hiệp định sẽ loại bỏ hầu hết các rào cản thuế quan, ngoại trừ một số mặt hàng áp dụng hạn ngạch thuế quan miễn thuế. Về phía EU, cam kết xóa bỏ thuế quan ngay khi EVFTA có hiệu lực đối với hàng hóa của Việt Nam thuộc 85,6% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Trong vòng 7 năm kể từ khi EVFTA có hiệu lực, EU cam kết xóa bỏ 99,2% số dòng thuế trong biểu thuế, tương đương 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU. Đối với 0,3% kim ngạch xuất khẩu còn lại, bao gồm một số sản phẩm gạo, ngô ngọt, tỏi, nấm, đường và các sản phẩm chứa hàm lượng đường cao, EU cam kết mở cửa cho Việt Nam theo hạn ngạch thuế quan (TRQs) với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%.

Về thuế xuất khẩu của Việt Nam, Việt Nam cam kết xóa bỏ hầu hết các loại thuế xuất khẩu đối với hàng hóa xuất sang EU. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở EU sẽ có cơ hội tiếp cận thị trường Việt Nam với gần 100 triệu người tiêu dùng, đặc biệt là tầng lớp trung lưu đang tăng trưởng nhanh.

Báo cáo Chỉ số niềm tin kinh doanh (BCI) quý II/2025 do Hiệp hội doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) công bố cho thấy, tỷ lệ doanh nghiệp xác định ưu đãi thuế quan là lợi ích nổi bật của EVFTA đã tăng vọt từ 29% trong quý II/2024 lên đến 61% trong quý II/2025. Một số doanh nghiệp đã có thể định lượng lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, mức tăng trung bình được ghi nhận vào lợi nhuận ròng là 8,7% – với một số doanh nghiệp báo cáo con số ấn tượng lên tới 25%.

Cũng theo báo cáo này, sau 5 năm thực thi và tận dụng EVFTA, có đến 98,2% doanh nghiệp châu Âu tham gia khảo sát cho biết họ đã biết đến EVFTA và gần một nửa trong số đó báo cáo rằng hiệp định mang lại lợi ích từ mức trung bình đến đáng kể. Đáng chú ý, không chỉ các tập đoàn lớn được hưởng lợi mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) cũng đang khai thác tốt các ưu đãi từ hiệp định.

EVFTA không chỉ là một thỏa thuận về thuế quan mà còn là nền tảng cho sự hài hòa về tiêu chuẩn và thịnh vượng bền vững. Hiệp định đã củng cố lòng tin, thúc đẩy thương mại và mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai phía.

Tuy nhiên, để tiếp tục tận dụng các ưu đãi từ EVFTA, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuyển mình thích ứng với nhu cầu ngày càng tăng từ thị trường EU đối với sản phẩm bền vững. Việt Nam có nhiều lợi thế khai thác từ nguồn nguyên liệu phong phú đến cam kết mạnh mẽ với phát triển xanh, cũng như đảm bảo tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội.

Ông Ngô Chung Khanh – Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương nhấn mạnh, EU là thị trường tốt, thị trường tiềm năng, với tiêu chuẩn thị trường cao nhưng vấn đề quan trọng là xuất khẩu sang EU đem lại giá trị cao. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đang xuất khẩu tốt sang thị trường này.

Bộ Công Thương đang tiếp tục triển khai xây dựng Đề án hệ sinh thái kết nối các chủ thể doanh nghiệp lại với nhau và không chỉ có sự hỗ trợ từ cơ quan địa phương, cơ quan Trung ương, mà cả sự hỗ trợ của hiệp hội logistics, ngân hàng, đơn vị tư vấn… Khi có hệ sinh thái, các sản phẩm rất dễ truy xuất nguồn gốc.

Trong chiến lược phát triển dài hạn, việc tận dụng tối đa các FTA được xác định là chìa khóa then chốt giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng, thu hút đầu tư và củng cố vị thế trên trường quốc tế.