Chính phủ Việt Nam đang nỗ lực giải quyết những tồn tại lâu năm trong công tác xác minh danh tính liệt sĩ bằng cách áp dụng các giải pháp công nghệ hiện đại và tăng cường hợp tác quốc tế. Mục tiêu chính là đẩy nhanh tiến độ giám định ADN để làm rõ thông tin về hàng trăm nghìn liệt sĩ vẫn chưa được xác định danh tính.

Theo thống kê, hiện cả nước vẫn còn khoảng 300.000 mộ liệt sĩ mà thông tin về họ chưa được làm rõ. Ngoài ra, có khoảng 180.000 hài cốt liệt sĩ cần được quy tập. Trong bối cảnh đó, các cơ quan chức năng đã đặt ra mục tiêu đến năm 2030, ngành sẽ phấn đấu xác định được danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua phương pháp giám định ADN.

Để đạt được mục tiêu này, việc ứng dụng công nghệ và mở rộng hợp tác quốc tế được coi là bước tiến mới. Các giải pháp công nghệ hiện đại sẽ giúp nâng cao độ chính xác và hiệu quả của quá trình giám định ADN. Đồng thời, việc hợp tác với các tổ chức quốc tế cũng sẽ giúp Việt Nam tiếp cận với những kinh nghiệm và công nghệ mới trong lĩnh vực này.

Quá trình giám định ADN không chỉ giúp xác định danh tính của các liệt sĩ mà còn góp phần an dân và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Đây là một nỗ lực không chỉ của chính phủ mà còn của toàn xã hội trong việc giải quyết những tồn tại lâu năm và thể hiện lòng biết ơn đối với những người đã hy sinh vì Tổ quốc.

Với những nỗ lực đang được triển khai, hy vọng rằng mục tiêu xác định danh tính của 20.000 liệt sĩ thông qua giám định ADN vào năm 2030 sẽ được實現. Điều này không chỉ giúp giải quyết những tồn tại lâu năm mà còn góp phần xây dựng một xã hội công bằng và nhân văn hơn.

Ngày 29/03/2024, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ban hành Quyết định số 557/QĐ-VHL, phê duyệt dự án “Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao”. Dự án này do Viện Sinh học chủ trì, với mục tiêu nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin, sự động viên cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.

Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học nhấn mạnh, dự án được khởi xướng với mục tiêu cao cả là nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh. Dự án không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn mang giá trị nhân văn và đạo lý, thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất.

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3). Cuộc họp này nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan.

Với vai trò là đối tác hỗ trợ kỹ thuật chủ chốt, Ủy ban Quốc tế về Người mất tích đã tích cực chuyển giao công nghệ hiện đại, đào tạo chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ Việt Nam. Đồng thời, hỗ trợ vận hành phòng thí nghiệm và thiết lập hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Đến nay, dự án đã đạt được những kết quả nổi bật, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai. Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Nhiều khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính.

Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn. Qua đó, dự án cũng thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất.