Anh Vàng A Cu, một thanh niên dân tộc Mông 34 tuổi đến từ bản Sểnh Sảng A, xã Dào San, đã thể hiện tinh thần xung kích của thế hệ trẻ bằng cách mạnh dạn thay đổi tư duy sản xuất và phát triển kinh tế tổng hợp. Sự thành công của anh đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều đoàn viên, thanh niên và nhân dân trong bản nỗ lực vượt khó vươn lên.

Anh Cu, với dáng người nhỏ nhắn và nước da ngăm đen, được biết đến với tinh thần dám nghĩ, dám làm. Sinh ra và lớn lên tại bản Sểnh Sảng A, anh đã giúp đỡ bố mẹ từ nhỏ và lập gia đình vào năm 2007. Với 300m2 ruộng được bố mẹ cho, anh đã tích cực khai hoang mở rộng diện tích và vay vốn ngân hàng để mua thêm đất trồng trọt và đầu tư nuôi lợn, gà.

Tuy nhiên, anh Cu không dừng lại ở đó. Anh đã tìm hiểu và nghiên cứu để chuyển đổi sang nuôi lợn sinh sản, giảm thiểu chi phí và nguy cơ lây lan dịch bệnh. Đồng thời, anh cũng chú trọng chăm sóc và phòng chống dịch bệnh cho đàn vật nuôi. Trong trồng trọt, anh đã lựa chọn các giống lúa, ngô mới có năng suất cao và chất lượng tốt để gieo trồng. Nhờ đó, gia đình anh đã thu được 2,5 tấn thóc và hơn 1 tấn lợn thương phẩm mỗi năm.

Bước ngoặt trong phát triển kinh tế của gia đình anh Cu là vào năm 2019, khi anh quyết định đầu tư xây dựng điểm du lịch sinh thái. Với lợi thế địa phương có thiên nhiên hùng vĩ, núi non trùng điệp và không khí trong lành, anh đã tạo ra một điểm đến hấp dẫn cho du khách. Anh đã đầu tư tổng kinh phí 150 triệu đồng để xây dựng 10 chòi nghỉ chân, 3 chòi ngắm cảnh, nhà ăn và trồng đào, lê, dâu tây để phục vụ du khách.

Sự tận tâm và nhiệt tình trong cung cách phục vụ đã giúp điểm du lịch sinh thái của gia đình anh thu hút được khoảng 250 lượt khách mỗi tháng, với giá vé 20.000 đồng/người. Điều này đã giúp gia đình anh thu khoảng 60 triệu đồng mỗi năm. Không chỉ tạo việc làm và tăng thu nhập, gia đình anh Cu còn góp phần quảng bá hình ảnh đẹp về mảnh đất và con người Dào San đến du khách gần xa.

Tổng thu nhập từ mô hình kinh tế tổng hợp của gia đình anh đã đạt gần 100 triệu đồng mỗi năm. Tinh thần dám nghĩ, dám đổi mới của anh Cu đang truyền cảm hứng cho nhiều bạn trẻ trong bản Sểnh Sảng A. Nhiều hộ gia đình khác đã học hỏi và định hướng riêng cho bản thân, tạo nên phong trào thi đua phát triển kinh tế nơi vùng đất biên cương Dào San.

Người Mông ở xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất, tiếp cận những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Với niềm tin vào Đảng và bộ máy chính quyền địa phương, người Mông tại đây đã đoàn kết, đồng lòng xây dựng nếp sống văn hóa mới.

Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của 4 xã đã mang lại không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc và khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển. Xã Mường Kim hiện có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung ở các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San.

Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một số giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế đã được đưa vào gieo trồng. Nhờ đó, người dân đã có cơ hội tăng thu nhập và cải thiện đời sống.

Bên cạnh đó, người Mông ở xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân. Du khách có thể trải nghiệm cuộc sống văn hóa của người Mông, thưởng thức ẩm thực địa phương và mua sắm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc. Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

Trong thời gian tới, người Mông ở xã Mường Kim tiếp tục được hỗ trợ để phát triển kinh tế, cải thiện đời sống và bảo tồn văn hóa truyền thống. Với sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các tổ chức, người Mông tại đây sẽ có thêm cơ hội để phát triển và hội nhập vào nền kinh tế xã hội chung của tỉnh Lai Châu và cả nước.

Ở xã Trung Lý, cấp ủy và chính quyền địa phương đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp nhằm xây dựng và nhân rộng các mô hình kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, giúp người dân đạt hiệu quả kinh tế cao. Anh Thào A Thái, dân tộc Mông ở bản Tà Cóm, là một trong những tấm gương điển hình tiêu biểu trong phát triển kinh tế hộ gia đình với nghề chăn nuôi trâu bò sinh sản và thương phẩm.

Trước đây, anh Thái là hội viên nông dân thuần túy, gắn bó với nương lúa, đồi ngó, quanh năm ‘bán mặt cho đất, bán lưng cho trời’. Tuy nhiên, từ năm 2020, anh Thái đã mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật để chuyển hướng sang chăn nuôi, mở ra bước ngoặt quan trọng trong hành trình vươn lên làm giàu chính đáng. Với con mắt nhanh nhạy và tư duy làm kinh tế, anh Thào A Thái nhận ra tiềm năng từ chăn nuôi đại gia súc, bởi có thể tận dụng được nguồn thức ăn sẵn có và lực lượng lao động trong gia đình.

Cũng trong thời điểm này, địa phương có chính sách khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, nên anh Thái quyết định đầu tư ‘lớn’, mua 3 cặp trâu bò về nuôi. Những ngày đầu, anh cùng 4 thành viên là lực lượng chính trong gia đình tất bật từ sáng sớm đến tối, chăm sóc đàn vật nuôi như chăm ‘con nhỏ’. Với tính kiên trì, nhẫn nại, anh Thái chăm chỉ học hỏi kỹ thuật, tích lũy kinh nghiệm trong quá trình chăn nuôi. Dần dà, đàn trâu bò ngày một sinh sôi. Đến nay, gia đình đã nhân đàn lên hơn 50 con bò và 20 con trâu, là hộ gia đình có số lượng gia súc nhiều nhất bản Tà Cóm.

Để phát triển đàn trâu bò bền vững, anh Thái lựa chọn phương pháp nuôi sinh sản kết hợp với nuôi thương phẩm, căn cứ vào nhu cầu của thị trường để xuất bán theo từng thời điểm phù hợp. Ngoài chăn nuôi trâu bò, Thào A Thái còn triển khai mô hình trồng rừng, khoanh nuôi trên 15ha rừng sản xuất với các loại cây lấy gỗ như xoan, lát… Từ mô hình kinh tế tổng hợp của mình, sau khi trừ chi phí, mỗi năm gia đình anh Thái thu lãi khoảng 300 triệu đồng.

Không chỉ là gương điển hình trong phát triển kinh tế gia đình, với vai trò người có uy tín, anh Thào A Thái đã tuyên truyền, hướng dẫn, giúp đỡ cho bà con dân bản cùng phát triển kinh tế; hướng dẫn, hỗ trợ kiến thức, kinh nghiệm sản xuất cho 10 gia đình trong bản, giúp đỡ 6 hộ nghèo phát triển sản xuất, vươn lên ổn định cuộc sống…

Thời gian qua, xã Trung Lý đã triển khai nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả, góp phần tạo việc làm, giảm nghèo bền vững cho người dân địa phương. Điển hình như mô hình trồng quế trên diện tích 20ha với 20 hộ tham gia; mô hình điểm trồng ‘Cây sắn năng suất cao’; mô hình tổ hợp tác chăn nuôi vịt; nuôi gà thương phẩm; mô hình trồng dược liệu, phát triển cây ăn quả, cây đặc sản… Thông qua các mô hình giúp cho tỷ lệ hộ nghèo tại xã Trung Lý giảm dần hàng năm. Nếu như năm 2023 tỷ lệ hộ nghèo của xã chiếm 51,94%, thì đến năm 2024 giảm còn 39,71%.

Tại các xã Xuân Bình, Thượng Ninh, Thanh Phong cũng tập trung tuyên truyền, hướng dẫn Nhân dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nhằm thay đổi tập quán canh tác, chuyển đổi các mô hình sản xuất, nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế về đất đai ở địa phương. Điển hình như mô hình sản xuất lúa có năng suất, chất lượng cao TBR279, Bắc Thịnh, TBR225, TBR45, Nhị Ưu 986, GS9, GS55… góp phần bảo đảm an ninh lương thực ở địa phương.

Bên cạnh đó, các xã cũng chú trọng chuyển đổi diện tích trồng lúa kém năng suất sang trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao hơn, được liên kết, bao tiêu sản phẩm, như cam, chanh leo, xoài keo, ổi… áp dụng công nghệ cắt, ghép để cải tạo, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật…

Trong lĩnh vực chăn nuôi, đã chuyển giao khoa học kỹ thuật và đưa vào nuôi các loại con giống có năng suất, chất lượng cao, như gà Lương Phượng, gà lai chọi, gà mía, gà Lạc Thủy, khôi phục vịt bầu Thanh Quân, vịt Cổ Lũng; thực hiện cải tạo đàn bò bằng thụ tinh nhân tạo, sử dụng tinh bò đực giống Zebu, thụ tinh nhân tạo với bò cái vàng địa phương, giống mới thuần ngoại Landrace…

Các mô hình này góp phần thay đổi phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa. Qua khảo sát cho thấy, còn rất nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp được áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, qua đó góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội, giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số xứ Thanh.

Theo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ năm 2024, đến nay tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi của tỉnh giảm 4,43% (từ 11,04% xuống còn 6,61%); tỷ lệ hộ cận nghèo giảm 2,66% (từ 14,01% xuống còn 11,35%). Với những kết quả đạt được đã nhân lên niềm tin của đồng bào dân tộc khu vực miền núi đối với các mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả, qua đó sẽ được áp dụng, nhân rộng trong thời gian tới.