Gần đây, vụ việc Nhà thiết kế Nguyễn Công Trí bị bắt giữ vì liên quan đến ma túy đã gây ra một sự chấn động lớn trong dư luận. Tuy nhiên, điều khiến nhiều người quan tâm không chỉ dừng lại ở hành vi vi phạm pháp luật của một cá nhân, mà còn lan sang một hiện tượng gây tranh cãi hơn: sự cảm thông, tiếc nuối, thậm chí là bênh vực công khai từ một bộ phận người nổi tiếng dành cho nhà thiết kế này.

Tại sao một hành vi vi phạm pháp luật rõ ràng lại được nhìn nhận dưới lăng kính cảm thông? Đâu là những yếu tố tâm lý ẩn sau xu hướng bảo vệ ‘người trong giới’ bất chấp sai phạm? Liệu tài năng và những cống hiến trong quá khứ có thể trở thành một dạng ‘kim bài miễn tử’ cho những lỗi lầm hiện tại?

Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu, chuyên gia tội phạm học, đã có cuộc trao đổi với phóng viên Chuyên trang Sinh Viên Việt Nam, Báo Tiền Phong để giải mã hiện tượng này. Theo ông Hiếu, thực tế đây không phải lần đầu chúng ta chứng kiến hiện tượng một bộ phận người nổi tiếng bày tỏ sự cảm thông với đồng nghiệp khi người đó bị phát hiện vi phạm pháp luật. Điều khiến dư luận bức xúc là sự cảm thông này diễn ra trong bối cảnh thông tin chính thức từ cơ quan chức năng cho biết NTK Nguyễn Công Trí bị bắt giữ với số lượng ma túy lớn.

Dưới góc độ tâm lý xã hội, đây là biểu hiện của một hiện tượng gọi là ‘thiên vị trong nhóm nội bộ’ (in-group favoritism). Khi một cá nhân thuộc về một nhóm nghề nghiệp, xã hội hoặc văn hóa cụ thể, những người trong cùng nhóm ấy sẽ có xu hướng bảo vệ nhau, ngay cả khi cá nhân đó có hành vi sai trái.

Ông Hiếu cũng chỉ ra rằng sự kiện này cũng phản ánh hiệu ứng ‘halo’ (ánh hào quang) – tức là khi một người nổi tiếng, tài năng hoặc có thành tích đáng ngưỡng mộ trong một lĩnh vực nào đó, người ta có xu hướng đánh giá tích cực về mọi khía cạnh khác của họ.

Có ba nhóm nguyên nhân chủ yếu dẫn đến hiệu ứng tâm lý này, theo ông Hiếu. Thứ nhất, là yếu tố tâm lý xã hội mang tính bản năng. Thứ hai, là cơ chế tự phòng vệ tâm lý của những người hoạt động trong lĩnh vực có mức độ căng thẳng, áp lực cao. Thứ ba, là văn hóa ‘tha thứ chọn lọc’ và sự lẫn lộn giữa tài năng và đạo đức trong xã hội Việt Nam.

Ông Hiếu cũng nhấn mạnh rằng nếu một người có tài năng kiệt xuất và đóng góp nhiều cho xã hội sẽ nhận được sự cảm thông lớn hơn khi người đó mắc lỗi là một cách nghĩ nguy hiểm và có phần sai lệch. Pháp luật không phân biệt người giỏi hay dở – hành vi vi phạm đều phải xử lý nghiêm minh, bất kể thân phận, danh tiếng.

Sự cảm thông chỉ có ý nghĩa khi người phạm tội ăn năn, hối cải, tự nhận thức sai lầm và hợp tác với cơ quan chức năng. Còn nếu cảm thông theo kiểu ‘bỏ qua cho nhau’, thì đó là sự xúc phạm đến công lý và những người đang tuân thủ pháp luật mỗi ngày.

Trước vụ việc này, dư luận chia thành hai phe. Dưới góc độ tâm lý, ông Hiếu cho rằng sự phân cực dư luận là điều dễ hiểu, bởi hai nhóm này đại diện cho hai hệ quy chiếu giá trị khác nhau.

Nếu chúng ta quá dễ dàng bênh vực cho người nổi tiếng khi họ làm sai, điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến suy nghĩ và hành vi của giới trẻ về việc phải sống và thượng tôn pháp luật, ông Hiếu cho rằng đây là vấn đề cốt lõi và nghiêm trọng nhất. Giới trẻ đang sống trong kỷ nguyên truyền thông đại chúng, mạng xã hội, nơi mà người nổi tiếng không chỉ là nghệ sĩ – họ còn là biểu tượng văn hóa.

Tóm lại, pháp luật là ranh giới cuối cùng bảo vệ trật tự xã hội. Người nổi tiếng, với sức ảnh hưởng lớn càng cần phải hiểu rõ giới hạn hành vi của mình. Cảm thông là điều cần thiết, nhưng không thể dùng nó để che đậy sai trái. Một xã hội văn minh là nơi mà mọi người, không phân biệt địa vị, đều bình đẳng trước pháp luật.

Ngày 27-7, ông Lê Xuân Tú, Chủ tịch UBND phường Tam Thắng, đã xác nhận rằng chính quyền địa phương đã tiến hành ghi nhận phản ánh của người dân liên quan đến việc tòa chung cư PVC-IC Diamond, còn được biết đến với tên thương mại La Pen, tọa lạc tại số 33A đường 30-4, xuất hiện vết nứt hở. Chung cư này do Công ty cổ phần Xây dựng dân dụng và công nghiệp dầu khí (PVC-IC) làm chủ đầu tư và bắt đầu xây dựng từ năm 2016.

Công trình có quy mô 36 tầng, bao gồm 34 tầng nổi và 2 tầng hầm. Mới đây, tại tầng 16 của chung cư, cụ thể tại căn hộ 16-08, đã được phát hiện có vết nứt tại chân tường. Vết nứt này có chiều dài khoảng 4m và rộng khoảng 5cm. Trước tình hình trên, UBND phường Tam Thắng đã yêu cầu các lực lượng chức năng tiến hành căng dây cảnh giới ở khu vực có nguy cơ mất an toàn. Đồng thời, đơn vị cũng bố trí bảo vệ túc trực nhằm nhắc nhở người dân tránh đi lại trong khu vực nguy hiểm để phòng tránh các tai nạn có thể xảy ra do các mảng tường hoặc vụn từ vết nứt bong tróc rơi xuống.

Sự việc đã được báo cáo lên Sở Xây dựng TP.HCM, và chính quyền địa phương kiến nghị thành lập một tổ công tác chuyên ngành để đánh giá mức độ rủi ro của công trình và tìm ra hướng giải quyết, khắc phục sự cố này. Chủ đầu tư cũng được yêu cầu phải tổ chức kiểm tra, xác định rõ nguyên nhân dẫn đến việc nứt, gãy công trình và đề xuất các giải pháp khắc phục nhằm đảm bảo an toàn cho toàn bộ công trình.

Đáng chú ý, theo thông tin từ người dân, gần khu vực chung cư PVC-IC Diamond có một công trình khác đang trong quá trình thi công đóng cọc. Một số cư dân ở khu dân cư Đại An gần đó cũng cho biết nhà của họ xuất hiện hiện tượng nứt tường, khiến việc đảm bảo an toàn trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc này đặt ra yêu cầu cấp thiết là cần có các biện pháp cụ thể để đảm bảo an toàn cho người dân và các công trình lân cận.

Hiện tại, các cơ quan chức năng đang tích cực vào cuộc để xử lý tình hình. Người dân đang chờ đợi những giải pháp cụ thể từ các cơ quan có thẩm quyền để đảm bảo sự an toàn và ổn định lâu dài cho khu vực.

Trong khoảng thời gian gần hai tuần, từ ngày 03/7 đến 17/7, tình hình tại tỉnh Thanh Hóa đã trở nên đáng quan ngại khi gần 160 xác lợn chết được phát hiện trên các tuyến kênh thuộc hệ thống kênh Bái Thượng. Một số xác lợn đã phân hủy, tạo ra nguy cơ cao về việc phát tán mầm bệnh ra môi trường xung quanh.

Trước tình hình này, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa đã nhanh chóng vào cuộc, phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng và lực lượng Công an các xã, phường để tiến hành rà soát, xác minh và kiểm tra, giám sát. Mục tiêu chính là kịp thời phát hiện và ngăn chặn các trường hợp vứt xác động vật chết ra ngoài môi trường, trên sông, hồ chứa, kênh, mương, nhằm bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng.

Lực lượng Cảnh sát kinh tế cũng đã tích cực phối hợp với chính quyền địa phương để tăng cường tuyên truyền qua hệ thống phát thanh và mạng xã hội về việc chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trong hoạt động chăn nuôi. Đồng thời, yêu cầu các hộ dân ký cam kết xử lý đúng quy định đối với động vật chết để đảm bảo môi trường và ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Qua quá trình rà soát và kiểm tra, một trường hợp tại xã Sao Vàng đã bị phát hiện có hành vi xả xác lợn chết ra môi trường. Người này đã thừa nhận hành vi xả xác lợn chết của hộ gia đình mà không báo cáo với chính quyền địa phương và cơ quan thú y để tiêu hủy theo quy định. Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh đang tiếp tục phối hợp với Công an xã Sao Vàng để đấu tranh, làm rõ và xử lý nghiêm đối với các trường hợp xả xác động vật ra môi trường.

Cơ quan Công an khuyến cáo người dân khi phát hiện lợn ốm, nghi mắc bệnh cần báo ngay cho chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng để được hỗ trợ và xử lý kịp thời. Việc tiêu hủy động vật chết phải được thực hiện dưới sự giám sát của cơ quan chức năng để đảm bảo đúng quy trình, quy định, nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh và bảo vệ môi trường.

Cơ quan chức năng đang tiếp tục điều tra và xử lý các trường hợp vi phạm, đồng thời kêu gọi người dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và tuân thủ các quy định của pháp luật về chăn nuôi và bảo vệ môi trường. Mọi hành vi xả xác động vật chết gây ô nhiễm môi trường là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý nghiêm.