Nghỉ hè – khoảng thời gian lý tưởng để trẻ em tái tạo năng lượng, bồi đắp kỹ năng và trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, với nhiều gia đình, đây lại trở thành giai đoạn “mệt mỏi” nhất trong năm. Nguyên nhân không chỉ đến từ sự xáo trộn trong nhịp sống sinh hoạt mà còn là nỗi lo lắng về việc con trẻ ngày càng “lún sâu” vào thế giới mạng, nơi mà tưởng chừng chỉ mang lại giải trí nhưng lại tiềm ẩn nhiều hệ lụy khó lường.

Chị L.T.P, cư trú tại phường Bồ Đề, Hà Nội, là một trong hàng trăm gia đình đang phải đối mặt với thách thức trong việc quản lý thời gian sử dụng thiết bị thông minh của con cái. Chị P. chia sẻ, sau gần hai tháng nghỉ hè, các con chị đã bắt đầu表现出 sự thay đổi về tính cách, thường xuyên nói chuyện gắt gỏng, làm việc thiếu tập trung và chỉ mong muốn nhanh chóng quay lại với điện thoại hoặc tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi của chị luôn gắn bó chặt chẽ với chiếc điện thoại, thậm chí đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.

Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của trẻ em. Nghiện game và internet có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.

Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cũng cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ tin rằng, mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là “kim chỉ nam” về tư duy và hành vi hay tin rằng, sự giàu có là mục tiêu tối thượng.

Ngoài ra, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.

Các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng. Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời.

Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý để giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này và xây dựng một tương lai lành mạnh hơn.

Nuôi dạy con cái là một hành trình đầy thử thách, nhưng cũng là cơ hội để các bậc phụ huynh khám phá và hiểu sâu sắc hơn về tính cách và tiềm năng của con mình. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ thường có xu hướng tập trung vào việc sửa lỗi và thay đổi con, mà quên mất rằng mỗi kiểu tính cách của trẻ đều mang lại những lợi thế riêng và có thể đóng góp vào sự thành công trong tương lai.

Một câu chuyện gần đây về một bà mẹ và con gái của mình đã gây chú ý trên mạng xã hội. Khi bị mẹ phê bình vì chữ viết xấu, cô bé đã cãi lại mẹ. Câu chuyện này đã đặt ra vấn đề về cách cha mẹ nên tiếp cận và giáo dục con cái một cách hiệu quả. Thực tế, có nhiều cha mẹ luôn cho rằng con mình có nhiều “thói xấu” như hay cãi lời, bướng bỉnh, ham chơi, không nghe lời… và cố gắng sửa đổi chúng. Nhưng liệu cách tiếp cận này có thực sự mang lại kết quả tích cực?

Các chuyên gia tâm lý học phát triển đã chỉ ra rằng, trẻ em thường trải qua ba giai đoạn phản kháng tự nhiên, và trẻ hay cãi thường có ý thức rõ ràng về bản thân và khả năng bảo vệ chính kiến của mình. Đây là một dấu hiệu của sự phát triển lành mạnh và có thể là nền tảng cho sự tự tin và quyết đoán trong tương lai.

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, trẻ ham chơi có chỉ số thông minh cao và “chơi” là nguồn dinh dưỡng cho trí não. Khi trẻ được chơi tự do mỗi ngày, hồi hải mã – trung tâm trí nhớ và học tập – sẽ phát triển tốt nhất. Điều này cho thấy rằng, thay vì hạn chế thời gian chơi của con, cha mẹ nên khuyến khích và tạo điều kiện cho con phát triển một cách tự nhiên.

Trẻ “mặt dày” thường có độ bền tâm lý cao và khả năng tự chữa lành sau khi bị trách phạt. Chúng có khả năng chịu đựng áp lực, dẻo dai và không dễ gục ngã. Đây là những phẩm chất quan trọng giúp trẻ vượt qua khó khăn và đạt được mục tiêu trong cuộc sống.

Trẻ nói nhiều thường có nền tảng IQ cao và kết quả học tập tốt hơn. Chúng có tư duy linh hoạt hơn, khả năng diễn đạt cao hơn và kỹ năng xã hội mạnh mẽ. Điều này cho thấy rằng, trẻ nói nhiều không phải là một “thói xấu” mà là một dấu hiệu của sự thông minh và hòa nhập xã hội.

Cuối cùng, trẻ hay khóc thường có tâm lý ổn định và biết trút bỏ áp lực. Chúng dễ dàng恢复 sau khi bị trách phạt và không để tâm quá lâu. Điều này cho thấy rằng, trẻ hay khóc không phải là một “thói xấu” mà là một cách để trẻ giải tỏa cảm xúc và duy trì sự cân bằng tâm lý.

Tóm lại, thay vì ghét bỏ và sửa lỗi con, cha mẹ nên tìm hiểu và chấp nhận tính cách của con. Trao cho con “tự do và quyền được là chính mình”, để con tìm thấy ý nghĩa cuộc sống và biết yêu quý thế giới này. Bằng cách chấp nhận và ủng hộ con, cha mẹ có thể giúp con phát triển một cách toàn diện và đạt được thành công trong tương lai.