Thông tin về sự ra đi của Phó Chủ tịch Đại học FPT, ông Hoàng Nam Tiến, do đột quỵ ở tuổi 56 đã gây ra nhiều tiếc nuối và cũng làm dấy lên lời cảnh tỉnh về hiểm họa đột quỵ – một căn bệnh nguy hiểm có thể cướp đi sinh mạng bất cứ lúc nào, bất kể tuổi tác.

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng y tế khẩn cấp và nguy hiểm hàng đầu hiện nay. Căn bệnh này không chỉ là nguyên nhân gây tử vong cao mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình. Đột quỵ xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể, dẫn đến thiếu oxy và chất dinh dưỡng cho não.

Có hai dạng đột quỵ chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 80% các trường hợp, xảy ra khi một cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu, ngăn không cho máu lên não. Đột quỵ do xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây chảy máu vào mô não xung quanh.

Thời gian là yếu tố quan trọng nhất trong việc điều trị đột quỵ. Càng được cấp cứu sớm, khả năng phục hồi của người bệnh càng cao. Để nhận biết các dấu hiệu đột quỵ, người dân có thể ghi nhớ quy tắc F.A.S.T: Face (mặt), Arm (tay), Speech (lời nói), và Time (thời gian). Một số dấu hiệu thường gặp bao gồm mất thăng bằng, khó nói, yếu hoặc tê một bên mặt, tay hoặc chân.

Các chuyên gia y tế cũng chỉ ra rằng đột quỵ thường liên quan đến các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được, như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, hút thuốc lá, mỡ máu cao, béo phì và thiếu vận động. Những người có tiền sử gia đình về đột quỵ cũng cần đặc biệt chú ý đến sức khỏe của mình.

Để phòng chống đột quỵ hiệu quả, khuyến cáo từ Bộ Y tế nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chủ động phòng ngừa. Điều này bao gồm xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia, kiểm soát các bệnh lý nền, và duy trì cân nặng hợp lý.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh được nếu chúng ta có kiến thức và thay đổi lối sống. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và nhận biết sớm các dấu hiệu sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro và bảo vệ cuộc sống của chính mình và những người thân yêu.

Những trường hợp tử vong đột ngột do đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đã gây nên nhiều tiếc thương cho gia đình và bạn bè. Mới đây nhất, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, nguyên Chủ tịch FPT Software Hoàng Nam Tiến đã ra đi ở tuổi 56 vì đột quỵ và ngừng tim. Trước đó, nhà quay phim Vương Khánh Trần Linh cũng qua đời ở tuổi 43 do nhồi máu cơ tim cấp. Ca sĩ Hà Lan Phương mất đột ngột vì nhồi máu cơ tim và tắc nghẽn động mạch khi mới 48 tuổi. Nghệ sĩ Chí Tài cũng qua đời vì đột quỵ não năm 2020, khi ông 62 tuổi. Những trường hợp này là lời cảnh báo về nguy cơ đột quỵ và các bệnh lý tim mạch đang ngày càng gia tăng.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các báo cáo nghiên cứu quốc tế, bệnh mạch vành (Ischemic Heart Disease – IHD) chiếm khoảng 15,85% tổng số ca tử vong toàn cầu, trong khi đột quỵ (Stroke) chiếm khoảng 10,91%. Đặc biệt, nguy cơ tử vong do những bệnh này tăng dần theo độ tuổi, nhưng cũng không hiếm gặp ở người trẻ nếu có yếu tố nguy cơ tiềm ẩn.

Mạch máu là hệ thống vận tải sống còn, mang máu giàu oxy và dưỡng chất đến não, tim, thận và các cơ quan. Khi xảy ra đột quỵ hoặc ngừng tim, máu ngừng chảy đến não chỉ trong vài phút sẽ khiến hàng triệu tế bào thần kinh chết đi. Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA) cho biết mỗi phút trì hoãn điều trị trong đột quỵ thiếu máu, khoảng 1,9 triệu neuron não bị mất. Sau mỗi giờ không được can thiệp, não mất khoảng 120 triệu neuron và 830 tỷ synapse, tương đương với 3,6 năm lão hóa não.

Để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch, các chuyên gia y tế đã chỉ ra một số yếu tố ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mạch máu như huyết áp cao, rối loạn mỡ máu, hút thuốc, uống rượu thường xuyên, stress kéo dài, ít vận động và di truyền. Vì vậy, để bảo vệ sức khỏe mạch máu, chúng ta cần thực hiện các biện pháp sau:

Đầu tiên, hãy duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây, hạt nguyên cám, cá béo, sử dụng dầu olive, dầu từ quả bơ hay các loại chất béo không bão hòa đơn. Hạn chế ăn thực phẩm quá mặn, quá ngọt, thịt đỏ và thức ăn chiên rán.

Thứ hai, hãy vận động đều đặn. Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần để giảm huyết áp, cải thiện lưu thông máu và duy trì độ đàn hồi của thành mạch.

Thứ ba, tránh hoàn toàn thuốc lá và khói thuốc. Hút thuốc lá hoặc hít phải khói thuốc đều làm co thắt mạch máu và phá hủy lớp nội mạc, làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Thứ tư, quản lý stress. Stress mãn tính kích thích tiết hormone cortisol, dẫn đến viêm, tăng huyết áp và rối loạn mỡ máu. Các biện pháp đơn giản như thiền định, yoga, hít thở sâu, ngủ đủ giấc và dành thời gian thư giãn ngoài thiên nhiên có thể giúp cân bằng lại hệ thần kinh và bảo vệ thành mạch.

Cuối cùng, hãy theo dõi thường xuyên các chỉ số nguy cơ. Để duy trì sức khỏe mạch máu lâu dài, cần thường xuyên kiểm tra và giữ các chỉ số ở mức lý tưởng, bao gồm huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết lúc đói và chỉ số BMI.

Nhìn chung, trong nhịp sống hiện đại, con người thường ít dành thời gian chăm sóc bản thân. Vì vậy, mỗi người hãy chú ý đến sức khỏe của mình, thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ mạch máu và ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và các bệnh tim mạch mà còn giúp duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Gan nhiễm mỡ đang trở thành một vấn đề sức khỏe toàn cầu đáng quan ngại. Theo các nghiên cứu, khoảng 32% người trưởng thành trên thế giới mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), với tỷ lệ nam giới cao hơn nữ giới. Nếu được phát hiện sớm, NAFLD có thể được đảo ngược. Dưới đây là 6 cách giúp khôi phục sức khỏe gan.

Trước hết, hạn chế đường là chìa khóa quan trọng. Đường dư thừa, đặc biệt là fructose, có thể gây quá tải cho gan, dẫn đến tích tụ mỡ và viêm gan. Để giảm thiểu tác động tiêu cực này, bạn nên loại bỏ các nguồn đường dư thừa như nước ngọt, nước ép trái cây và thực phẩm chứa siro ngô hàm lượng fructose cao. Thay vào đó, hãy chọn trái cây nguyên quả để thỏa mãn cơn thèm ngọt. Trái cây nguyên quả không chỉ cung cấp đường tự nhiên mà còn giàu chất xơ, giúp giảm tốc độ hấp thụ đường vào máu.

Thứ hai, áp dụng phương pháp nhịn ăn gián đoạn. Ăn trong khoảng thời gian 8-10 giờ và nhịn ăn 14-16 giờ có thể kích hoạt quá trình tự thực, giúp loại bỏ các tế bào bị hư hỏng và hỗ trợ sức khỏe gan. Quá trình tự thực này giúp tái tạo và làm sạch gan, giảm thiểu nguy cơ tích tụ mỡ và các bệnh lý liên quan.

Thứ ba, tăng cường vận động. Hoạt động thể chất là chìa khóa để đảo ngược gan nhiễm mỡ. Kết hợp giữa tập cardio và rèn luyện sức mạnh có thể tạo ra tác động đáng kể đến sức khỏe. Tập cardio giúp đốt cháy calo và giảm mỡ thừa, trong khi rèn luyện sức mạnh giúp xây dựng cơ bắp, tăng cường trao đổi chất và cải thiện chức năng gan.

Thứ tư, bổ sung protein và chất xơ. Protein giúp kiềm chế cơn đói và ngăn ngừa ăn quá nhiều, trong khi chất xơ hỗ trợ sức khỏe đường ruột và giảm hấp thụ chất béo. Protein và chất xơ cũng giúp ổn định lượng đường trong máu, giảm thiểu tác động tiêu cực đến gan.

Thứ năm, tránh carbohydrate tinh chế. Cắt bỏ các loại thực phẩm như khoai tây chiên, bánh mì và bánh ngọt, thay thế bằng ngũ cốc nguyên hạt và rau củ chứa tinh bột. Carbohydrate tinh chế có thể gây tăng đột biến lượng đường trong máu, dẫn đến tích tụ mỡ và các vấn đề sức khỏe khác.

Cuối cùng, giảm cân dần dần. Thừa cân và béo phì có thể góp phần gây ra gan nhiễm mỡ. Giảm chỉ 5-10% trọng lượng cơ thể có thể làm giảm đáng kể mỡ gan. Hãy đặt mục tiêu giảm cân thông qua chế độ ăn uống và tập thể dục. Giảm cân dần dần không chỉ giúp cải thiện chức năng gan mà còn giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý khác như tiểu đường và tim mạch.

Khi con người bước vào tuổi 50, quá trình mất cơ tự nhiên bắt đầu tăng tốc, chủ yếu do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Theo Leon Veal, một huấn luyện viên cá nhân nổi tiếng tại Mỹ, tình trạng mất cơ này có thể trở nên nghiêm trọng hơn nếu cơ thể không nhận đủ protein và các hoạt động thể chất giảm dần. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất, cân bằng và phục hồi của cơ thể mà còn khiến việc vận động hàng ngày và duy trì sức khỏe lâu dài trở nên khó khăn hơn.

Tuy nhiên, có một số thói quen hàng ngày có thể giúp ngăn chặn tình trạng mất cơ bắp sau tuổi 50. Một trong những cách hiệu quả nhất là bổ sung protein vào bữa ăn. Các chuyên gia khuyên rằng nên bổ sung thực phẩm giàu protein như trứng, sữa chua Hy Lạp, phô mai tươi, đậu, cá và thịt gà vào bữa ăn hàng ngày. Mục tiêu lý tưởng là khoảng 15 đến 30 gram protein mỗi bữa ăn. Điều này không chỉ giúp ngăn ngừa mất cơ mà còn duy trì sức khỏe tổng thể.

Ngoài ra, collagen – một loại protein có trong nước dùng xương và các chất bổ sung – đóng vai trò quan trọng đối với người lớn tuổi. Nó giúp hỗ trợ độ đàn hồi của da và sức khỏe của khớp, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống. Một chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh cũng là chìa khóa để duy trì sức khỏe. Chuyên gia Mackenzie Burgess khuyên nên tập trung vào chế độ ăn uống cân bằng với các thực phẩm hỗ trợ xương như mận khô, rau lá xanh, sữa chua và cá hồi đóng hộp có xương. Những thực phẩm này không chỉ giúp ngăn ngừa mất xương mà còn cung cấp canxi và vitamin D, giúp duy trì xương chắc khỏe khi người ta già đi.

Vận động hàng ngày cũng mang lại hiệu quả lâu dài trong việc duy trì sức khỏe và ngăn ngừa mất cơ. Huấn luyện viên Leon Veal cho rằng sự kiên trì quan trọng hơn cường độ. Những hoạt động nhẹ nhàng hàng ngày như đi bộ, leo cầu thang hoặc giãn cơ giúp cơ bắp vận động và các khớp xương chuyển động linh hoạt. Điều này không chỉ cải thiện sức khỏe thể chất mà còn nâng cao tinh thần.

Tập luyện sức bền cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và ngăn ngừa mất cơ. Các bài tập thể hình như squat, chống đẩy hoặc tập với dây kháng lực từ 3-4 lần mỗi tuần có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc duy trì sức mạnh và sức khỏe xương khớp. Sự đa dạng trong các bài tập cũng giúp tránh sự nhàm chán và tăng cường động lực tập luyện.

Cuối cùng, chú trọng giấc ngủ và sự phục hồi cũng quan trọng như chính các bài tập. Giấc ngủ và sự phục hồi thường bị bỏ qua, nhưng cơ bắp được tái tạo trong quá trình nghỉ ngơi. Một giấc ngủ ngon không chỉ hỗ trợ cân bằng hormone mà còn giúp ‘sửa chữa’ cơ bắp, từ đó giúp duy trì sức khỏe tổng thể. Để có một giấc ngủ chất lượng, cần đảm bảo môi trường ngủ thoải mái, tránh caffeine và thiết bị điện tử trước khi ngủ, và duy trì lịch trình ngủ đều đặn.