Doãn Minh Thiện, người sáng lập tập đoàn công nghiệp ô tô Lifan, đã trải qua một cuộc đời đầy thăng trầm, từ tuổi thơ nghèo khó đến đỉnh cao thành công trong giới kinh doanh Trung Quốc. Ông là biểu tượng cho tinh thần khởi nghiệp không bao giờ là quá muộn.
Sinh năm 1938 trong một gia đình địa chủ khá giả, Doãn Minh Thiện có tuổi thơ sung túc cho đến khi cha ông mất sớm và gia đình sa sút. Ông phải chuyển về sống trong căn nhà tranh nghèo khó và tự mày mò kinh doanh kim chỉ để nuôi sống mẹ và bản thân từ tuổi 12.
Lời dặn của mẹ ông, “Không học thì đời con cũng vô dụng,” đã trở thành kim chỉ nam trong cuộc đời ông. Doãn quyết tâm quay lại học tập và thể hiện mình là một tài năng toán học xuất chúng khi hoàn tất chương trình tương đương bậc cử nhân trước khi tốt nghiệp trung học.
Tuy nhiên, tai họa đã ập đến khi ông bị đuổi học và kết án 18 năm tù cải tạo do một số phát ngôn bị xem là “sai lệch” trong giai đoạn chính trị cực đoan. Trong suốt gần 2 thập kỷ sau song sắt, ông vẫn không bỏ cuộc mà học tiếng Anh, đọc văn học cổ điển, dịch sách và rèn luyện thể chất để chuẩn bị cho ngày trở lại.
Sau khi ra tù ở tuổi 41, không có tiền và địa vị, ông bắt đầu hành trình tái thiết cuộc đời. Ông làm phiên dịch, giảng viên, rồi biên tập viên và nhanh chóng được bổ nhiệm làm Phó Giám đốc Nhà xuất bản Trùng Khánh.
Năm 1985, ở tuổi 47, ông từ bỏ công việc nhà nước để tìm hiểu thế giới kinh doanh và tự mình lập công ty sách. Cuốn sách “Một hào cho học sinh trung học” của ông đã bán hơn 30 triệu bản, tạo bước đệm để ông bước vào hành trình mạo hiểm hơn.
Ở tuổi 53, ông thành lập Công ty Lifan, bước vào ngành công nghiệp xe máy, nơi đã có những “ông lớn” như Gia Lăng và Kiến Thiết thống trị. Tuy nhiên, Lifan đã vươn lên mạnh mẽ bằng đổi mới công nghệ, sản xuất động cơ siêu nhỏ và giới thiệu động cơ xe máy đầu tiên sử dụng khởi động điện tại Trung Quốc.
Năm 2003, ông tiếp tục mở rộng sang lĩnh vực ô tô và ra mắt mẫu xe Lifan 320, nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường. Từ một công ty xe máy, Lifan trở thành tập đoàn công nghiệp hàng đầu Trung Quốc với 18 nhà máy trong vòng 18 năm.
Đỉnh cao rực rỡ đến cú ngã đau đớn khi Lifan vướng vào vụ điều tra liên quan đến khoản trợ cấp hơn 100 triệu NDT từ chính phủ trung ương. Doanh thu lao dốc và ông tuyên bố nghỉ hưu năm 2017, nhưng buộc phải trở lại để “cứu đứa con tinh thần” vào năm 2019.
Năm 2020, Lifan chính thức nộp đơn xin tái cơ cấu và phá sản, chuyển giao quyền sở hữu cho Tập đoàn Geely. Tất cả những gì Doãn Minh Thiện gây dựng suốt 3 thập kỷ nay không còn thuộc về ông.
Tháng 8/2023, Doãn Minh Thiện chủ động chuyển vào viện dưỡng lão, chọn một cuộc sống giản dị và lặng lẽ. Mỗi ngày trôi qua với vài trang sách, chút âm nhạc, vài bước tản bộ, đôi dòng nhật ký và những lần lặng lẽ theo dõi tin tức về công ty do chính ông gây dựng.
Gần tuổi 90, sống cô độc trong viện dưỡng lão, Doãn Minh Thiện chia sẻ một tâm niệm giản đơn nhưng sâu sắc: trong kinh doanh cũng như trong cuộc đời, không có điều gì là vĩnh cửu.
